ابوسعيد خدری رضی الله عنه از آن حضرت صلی الله علیه وسلم نقل می ‌كند كه فرمود : « يُؤْتي بالمَوت كَاَنَّه كَبشٌ أمْلَحٌ فَيُنَادي مُنَادٍ يا أهلَ الجَنَّة! فَيَشرئِبُّون وَيَنْظُرونَ فَيَقُولُ لَهُم هَلْ تَعْرِفونَ هذا؟ فَيَقُولٌونَ نَعَمْ هَذا الْمَوت. وَكُلُّهم قَدْ رَآه. ثُمَّ يُنادي مُنادٍ يا أهلَ النار! فَيَشرئبُّون وَيَنْظُرُون فَيَقُولون لَهُم هَلْ تَعْرِفُون هذا؟ فَيَقول نَعَمْ هَذا الـموت وَكُلُّهُم قَدْ رَآه ثُمَّ يُؤمَر فَيذبح بَين الجَنَّةِ وَالنار ثُم يُقال يا أهل الجَنَّةِ خلود فلا موت ويا أهل النّار خلود فلا موت. ثم قرأ : ﴿ وَأَنذِرۡهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡحَسۡرَةِ إِذۡ قُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ وَهُمۡ فِي غَفۡلَةٖ وَهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ ﴾ [مريم: 39]. وأشار بيده إلى الدنيا » ( بخاری ).

ترجمه : «مرگ را به صورت قوچی فربه ، می‌آورند و خطاب به بهشتيان و سپس به دوزخيان ، می‌گويند: اين را می‌شناسيد؟ آنها چون قبلاً طعم آن را چشيده‌اند ، می‌گويند: بلی. آن را خوب می‌شناسيم ، مرگ است. آنگاه مرگ را بين بهشت و دوزخ در انظار هر دو گروه ، ذبح می كنند و خطاب به آنان می‌گويند: از اين پس برای هميشه زنده خواهيد ماند و هرگز مرگ به سراغتان نخواهد آمد. راوی می گويد: در اينجا رسول خدا صلی الله علیه وسلم اين آيه سوره مريم را تلاوت نمود: آنان را ( ظالمان ) از روز حسرت بار ( قيامت ) بيم ده. آنگاه كه كار از كار می‌گذرد و آنان عمر ( گرانمايه را‌ ) در غفلت به سر برده و ايمان نياورده‌اند».

همانطور كه شرح آن در حديث فوق گذشت ، هر دو گروه نسبت به مرگ ، شناخت دارند و هيچكدام آنرا انكار نمی‌كند. زيرا در دنيا می‌دانستند كه روزی خواهند مُرد. ولی با اين تفاوت كه بهشتيان همواره با ياد آن ، خود را برای مرگ آماده می‌ساختند و به فكر زاد راه و توشه آخرت می‌افتادند و هميشه كمر بسته ، آماده سفر بودند و اين سخن رسول خدا صلی الله علیه وسلم را آويزه گوش ، قرار داده بودند كه می‌فرمايد: « أكثروا ذِكْرَ هادِم اللَّذَّات الْمَوت فإنّه لَم يذكره أحَدٌ في ضَيْقٍ مِنَ الْعَيش إلاَّ وسعه عليه ولا ذكره في سعة إلاَّ ضَيَّقها عليه » ( بیهقی ، ابن حبان و آلبانی ) .

ترجمه : « مرگ را كه نابود كننده تمام لذات است به كثرت ياد كنيد. زيرا اگر تنگدستی آن را به ياد آورد ، احساس توانگری خواهد كرد و اگر توانگری آن را به ياد آورد ، احساس تنگدستی خواهد نمود ».

«طيبی» می‌گويد: در اينجا آنحضرت صلی الله علیه وسلم لذات فانی دنيا را به ساختمانی بلند كه با ضربه‌های مهلک فرو می‌ريزد تشبيه كرده است و به كسانی كه غرق در اين شهوات و لذات هستند‌، می‌فرمايد‌: همواره ابزار نابود كننده اين ساختمان ، يعنی مرگ را در نظر داشته باشند. تا مبادا چشم به همين كاخ ناپايدار بدوزند و از سرای جاودان آخرت‌ ، غافل بمانند ( فیض القدیر: 84/2 ).

امام غزالی بر بيماری كه ايشان آن را بسيار خطرناک توصيف می‌كند و اكثر مردم نيز بدان مبتلا هستند ، انگشت نهاده و می‌فرمايد: مردم با آنكه همواره شاهد مردن انسان‌ها می‌باشند و در تدفين و تشييع آنان شركت می‌كنند ولی متأسفانه هيچ گونه تغيير و تحولی در زندگی آنان بوجود نمی‌آيد و به راحتی از كنار اينگونه موارد می‌گذرند. سپس ايشان دارویی جهت مداوای اين بيماری تجويزمی‌كند و می‌گويد: بی‌ترديد، مرگ، خطری هولناک و حادثه‌ای بسيار بزرگ است. ولی از آنجا كه يادی از آن نمی شود، مردم، دچار سهل‌انگاری شده و آنرا به فراموشی سپرده‌اند و احياناً اگر برخی از آن، ياد می‌كنند، قلبشان يک سو و خالی نيست بلكه آكنده از شهوات و آرزوهای بيهوده است كه طبعاً چنين ياد و ذكری، تاثير نخواهد داشت. ازاين رو به عنوان يگانه راه موثر و مفيد، پيشنهاد می‌شود كه به هنگام ياد مرگ، قلب را بايد از تعلقات مختلف، فارغ نمود و به جز مرگ، به چيز ديگری نينديشيد. مثلاً اگر شما در حال آماده شدن برای سفری، به ياد مرگ افتاديد، همان لحظه بايد حركات و شاديهايتان كاهش يابد و قلبتان دچار ترس و خشوع  گردد. كمی در مورد رفتگان بينديشيد. مردن و به خاک سپردن آنها و به پُست و مقامشان. چهره‌هايشان را به خاطر بياوريد. بينديشيد كه اكنون آن چهره‌های زيبا و نازنين، در زير خروارها خاک مدفون شده است. اجزای بدنشان در اعماق حفره‌های قبر، متلاشی و پراكنده گشته است. فرزندانشان يتيم و بی‌سرپرست شده و مال‌هايشان تصاحب گرديده است. جايشان در مجالس، خالی و آثارشان به كلی محو و نابود گرديده است ( التذکرة ).

«امام قرطبی» تعليق زيبائی بر حديث فوق دارد. وی می‌نويسد: ذكر و ياد مرگ، عرصه حيات را بر انسان تنگ می‌كند. طوری كه او را از اين جهان، بيزار می‌نمايد و نظرش را به زندگی جاودان پس از مرگ، معطوف می دارد. ايشان می‌افزايد: انسان از دو حال خارج نيست. يا تنگدست و ستمديده است و يا توانگر و شاداب. در صورت نخست، ياد مرگ، به او آرامش می بخشد و از فشار دشواری‌هايش  می‌كاهد. زيرا او مطمئن می‌شود كه هر گونه رنج و مصيبت، با فرارسيدن مرگ، به پايان می‌رسد. و هيچ مصيبتی  بزرگ ‌تر از مرگ نيست. 

و در صورت دوم، يعنی ياد مرگ، در حال توانگری و شادابی، باعث می‌شود كه انسان دست از فخر فروشی و تكبر، بردارد و دل به اين دنيا نبندد. زيرا يقين دارد كه روزی مرگ، به سراغش خواهد آمد و دستش را از همه مال و املاكش كوتاه خواهد كرد.

عنوان کتاب : آوای بهشتیان و غوغای دوزخیان

تألیف : عبدالحمید البلالی

منبع این مطلب : از سایت کتابخانه ی عقیده

www.aqeedeh.com